آغاز دادرسی «الحسن» در دیوان کیفری بین المللی: پرونده ای علیه تعقیب و آزار زنان و دختران به دلیل جنسیت

محاکمه «الحسن آغ عبدالعزیز» به اتهام ارتکاب جرایم علیه بشریت و جرایم جنگی در شهر تیمبکتو در شمال کشور مالی توسط شعبه پنجم دادرسی دیوان کیفری بین المللی آغاز شد. الحسن از اعضای گروه انصار الدین وابسته به القاعده در آفریقا در سال ۲۰۱۸ تحت تعقیب دیوان قرار گرفت و همان سال بعد از بازداشت به دیوان تحویل داده شد. 

از مهمترین اتهامات الحسن ارتکاب جرایم جنسی و جرایم مبتنی بر جنسیت از رهگذر تجاوز، ازدواج اجباری و تعقیب و آزار زنان و دختران در شهر تیمبکتو به واسطه تحمیل قوانین و دستورات تحمیلی مغایر با آزادی های ایشان مانند ممنوعیت تحصیل و زینت برگرفتن و مانند آن است. این نخستین بار است که یک جرم مبتنی بر جنسیت در شمار اتهامات متهمین دیوان قرار گرفته است.

مهمترین بخش جلسه آغازین دادرسی الحسن اظهارات دادستان دیوان بود. دادستان اعلام داشت که با اشغال تیمبکتو توسط گروه انصار الدین که کمکان در کشور مالی قدرت دارند مردم محلی به شهرهای جنوبی و کشورهای همسایه از جمله موریتانی و بورکینوفاسو گریختند هرچند که بعضی به دلایلی مانند نداشتن امکان فرار، یا لزوم مراقبت از افراد سالمند مجبور به ماندن شدند. به گفته خانم دادستان اعضای گروه انصارالدین اعمال محدودیتهای شدیدی را اجرا کردند. محدودیت هایی شامل وضع قوانین جدید و متفاوت با قواعد محلی و از آن جمله تبعیض بین دختران و پسران در مدرسه ها، جبار پوشش خاص که با پوشش محلی متفاوت بود مانند آنکه مردان باید قامت شلوارهای خود را کوتاه می کردند. همچنین برای این قواعد جدید ضمانت اجرای تنبیهی مانند ۱۰۰ ضربه شلاق و قطع عضو و زندان وضع کرده بودند.

به گفته خانم دادستان الحسن به عنوان متولی پلیس اسلامی تیمبکتو در این محدودیت ها دخیل بوده است چرا که به گفته یکی از شاهدان : "پلیس اسلامی" اجرای حکم ها رو مدیریت میکرد و حتی یک حکم هم نبود که در تونبکتو بدون الحسن اجرا بشود.»

خانم دادستان همچنین با اشاره به اینکه دادستانی دیوان متعهد است که  با بی کیفرمانی جرائمی که اساس جنسیتی دارند مقابله کنه عنوان داشت که اصل این اذیت و آزارها علیه زنان و دختران بوده و دلایلی در میان است که ثابت میکند که زنان هدف اصلی بودند و حتی به واسطه دستکش نداشتن موقع پرداخت و دریافت پول در مغازه ها با مواخذه روبرو شده اند. به گفته فاطو بن سودا الحسن خودش شخصا در شلاق زدن زنان متهم به ارتکاب رابطه جنسی نامشروع در انظار عمومی مشارکت داشته است. از دیگر جرایم واقع شده در تیمبکتو به گفته خانم دادستان سیستم ازدواج اجباری بوده است که بر اساس دلایل موجود بعضی از سران گروه از جمله الحسن کمک میکردند تا با فشار روی خانواده دختران ان ها رو مجبور به ازدواج کنند.

دادستان دیوان در بیانات خود این را نیز افزود که مدارک موجود نشان می دهد وحشتی که الحسین و گروهش به ساکنین وارد کردند  در تاریخ معاصر مالی بی سابقه بوده است.رنج هایی که مردم تونبکتو متحمل شدند نمایانگر انچه در مالی گذشته است و مخاصمه‌ای که ادامه دارد تا بدبختی و رنج در کشور بیافریند.